سوره انسان در مدینه نازل شده و دارای ۳۱ آیه‌است.

نام‌ها

برای این سوره نام‌های متعددی است که مشهورترین آنها سوره «انسان» و سوره «دهر» و سوره «هل اتی» است که هرکدام از آنها از یکی از کلمات اوائل سوره گرفته شده‌است.



این سوره از پنج موضوع سخن به میان می‌آید:

آفرینش انسان و خلقت او از نطفه و سپس هدایت و آزادی اراده او

سخن از پاداش ابرار و نیکان است که شان نزول خاصی درمورد اهل بیت دارد

دلائل استحقاق این پاداش‌ها

اهمیت قرآن، و طریق اجرای احکام آن

حاکمیت مشیت الهی (در عین مختار بودن انسان)



فضیلت و خواص سوره انسانشأن نزول این سوره از امام باقر علیه السلام روایت شده است: امام حسن و امام حسین علیهم السلام در دوران كودكی بیمار شدند پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم از آنها عیادت كرد و به امام علی علیه السلام فرمود: ای ابالحسن اگر برای فرزندانت نذری كنی خداوند به ایشان عافیت می بخشد.

امام علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها و فضه نذر كردند كه سه روز روزه بگیرند تا بیماری حسنین شفا یابد. در روز اول هنگام افطار مسكینی به در خانه آمد و تقاضای غذا كرد. ایشان غذای خود را به او دادند. روز دوم هنگام افطاریتیم و اسیری به در خانه آمدند و آنها غذای خود را به آنها دادند. روز بیست و پنجم ماه ذی الحجه بود كه سوره هل أتی بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله وسلم نازل شد. 2
امام جعفر صادق علیه السلام نیز فرمودند: قرائت سوره انسان موجب تقویت و نیرومندی روح و قوی شدن اعصاب و آرامش یافتن اضطراب مفید است و اگر كسی كه در قرائت آن ضعیف است و نمی تواند آن را بخواند این سوره را بنویسد و پس از شستن آب آن را بنوشد از ضعف نفس جلوگیری می كند و نتیجه بخش است

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در فضیلت این سوره فرمودند: هر كس سوره انسان را قرائت نماید پاداش او بهشت و حوریان بهشتی خواهد بود. 3
قران و خدا

امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر كه سوره انسان را قرائت نماید خداوند او را با تعداد زیادی از حوریان بهشتی تزویج نماید و در سرای باقی با پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله وسلم خواهد بود. 4

در سیره امام رضا علیه السلام آمده است: ایشان در نماز صبح روز دوشنبه و پنجشنبه در ركعت اول سوره حمد و انسان و در ركعت دوم بعد از حمد سوره غاشیه را قرائت می نمود و می فرمود: هر كس در نماز صبح روز دوشنبه و پنجشنبه اینگونه نماز بخواند خداوند در این دو روز ایشان را از شرور در امان می دارد. 5

امام صادق علیه السلام همچنین فرمودنده اند: من ضامنم برای هر یك از شیعیانم كه در نماز صبح روز پنجشنبه سوره انسان را بخواند و اگر در آن شب یا روز بمیرد با امنیت و بدون حساب از گناهانی كه انجام داده وارد بهشت می شود و دیوان حسابرسی برای او باز نمی شود و در قبر از او پرسشی نخواهد شد و اگر زنده بود در حفظ و امان الهی است و آفات دنیا از او برداشته می شود و چیزی از جنبنده های زمینی تا پنجشنبه بعد به او آسیبی نمی رساند.6

آثار و بركات سوره

1) موجب قدرت روح، اعصاب، قلب

از رسول خدا صلی الله علیه و اله وسلم نقل شده است: هر كس بر قرائت سوره انسان مداومت ورزد اگر روحش ضعیف باشد دارای قدرت روحی می شود و اگر این سوره را بنویسند و پس از شستن، آب شسته شده آن را بنوشند برای درد قلب سودمند است و تنش سلامت می یابد و بیماری هایش خوب می شود.7

امام جعفر صادق علیه السلام نیز فرمودند: قرائت سوره انسان موجب تقویت و نیرومندی روح و قوی شدن اعصاب و آرامش یافتن اضطراب مفید است و اگر كسی كه در قرائت آن ضعیف است و نمی تواند آن را بخواند این سوره را بنویسد و پس از شستن آب آن را بنوشد از ضعف نفس جلوگیری می كند و نتیجه بخش است.8

پی نوشت ها :

(1) درمان با قرآن، ص133

(2) مناقب آل ابی طالب، ج3، ص149

(3) مجمع البیان، ج10, ص206

(4) ثواب الاعمال، ص121

(5) من لا یحضره الفقیه، ج1، ص308

(6) الاصول السته عشر، ص3

(7) تفسیرالبرهان، ج5،ص543جزوه

(8) همان